Wieniec – pradzieje

W granicach Wieńca istnieje ponad 20 stanowisk archeologicznych, stad jego pradzieje są dobrze udokumentowane. Najstarsze, poznane ślady osadnictwa sięgają wczesnego neolitu (młodszej epoki kamienia) kultury ceramiki wstęgowej rytej (4200-3500 lat p.n.e.). Archeolodzy odkryli tu liczne osady trapezowatych domów wspólnoty nazwanej w encyklopediach „społeczeństwem długich chat grupy  brzesko – kujawskiej kultury lendzielskiej”.
Rozległe osady grupowano w niewielkie – o powierzchni do 40 km2 – mikroregiony z populacją około 50 – 60 osób. Osada miała powierzchnię około 2500 m2. Funkcjonowało tam równolegle 4 – 5 chat na obszarze liczącym około 800-100 m2, wokół którego sytuowano obiekty gospodarcze i pochówki zmarłych członków wspólnoty. Czas istnienia takowego osiedla nie przekraczał dwóch lat, potem opuszczano je na 8-10 lat, przenosząc się w inne miejsce. Grupa migrująca w tym systemie rotacji zakładała około 5-6 podobnego charakteru osad okresowo zasiedlanych przez około 600 lat. Tytułowe „długie chaty” są jednym z podstawowych wyróżników „brzesko-kujawskiego” społeczeństwa. Makiety osad brzesko-kujawskich eksponuje Muzeum Archeologiczne w Warszawie.
 Stwierdzono tu także ślady kultu megalitycznego. Najstarszym centrum megalitów jest Środkowa Afryka (6 tys. lat p.n.e.), dopiero potem Europa (5 tys. lat p.n.e.). Jak pisze Zygmunt Krzak w pracy „Megality Europy”: „z miejscowości Wieniec (Kujawy, Polska) pochodzi czaszka około siedemdziesięcioletniego męskiego przedstawiciela rasy czarnej, znaleziona w grobie megalitycznej kultury”. W Szkocji zachowała się ludowa opowieść o słynnym kręgu kamiennym i alejach menhirowych (wyznaczonych głazami) w Callanish na Hebrydach, gdzie mowa o tym, że są one dziełem murzynów, którzy przybyli tu na statkach pod wodzą wielkiego Króla i zarazem kapłana. Zapewne po drodze odwiedzili ziemię wieniecką.
 Z epoki brązu (1700-650 lat p.n.e.) znaleziono tu osady ludności kultury łużyckiej, a z epoki żelaza (650lat p.n.e.-1250 n.e.) - osady ludności kultury przeworskiej.
 Na 6 stanowiskach archeologicznych odkryto też pozostałości osad wczesnośredniowiecznych (570-1250 lata n.e.) jako zaczątek nowożytnego i współczesnego Wieńca.
Prof. Konrad Jażdżewski, wybitny polski archeolog i badacz tych ziem, potwierdził w pobliskim Brześciu Kujawskim ciągłość osadnictwa od czasu neolitu. Jest pewne, że dotyczy to także ziemi wienieckiej.

ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY – jedno z najokazalszych założeń na Kujawach. Stylem wystroju nawiązuje do renesansu włoskiego, jednak rozbudowana bryła wypłynęła z nurtu romantycznego architektury II poł. XIX wieku. Piętrowy, z dwupiętrowymi ryzalitami. Od północy do południa czterokondygnacyjne wieże zakończone wysokimi, spiczastymi dachami. Nad wejściem żeliwny balkon i półkoliście zamknięta porte-fenetre. W zwieńczeniu części środkowej odcinek attyki z rzeźbami dwojga puttów podtrzymujących skuty kartusz herbowy i wielki wieniec kwiatowy – jako aluzja do nazwy miejscowości. Ryzalit środkowy zakończony tarasem, powyżej oś środkowa ujęta boniowanymi pilastrami, zakończona odcinkiem attyki z metalową rzeźbą orła. Powierzchnia zabudowy – 858,2m2, powierzchnia użytkowa – 1785m2 i kubatura 11240m3.

PARK – założony na planie zbliżonym do trapezu. Szatę roślinną stanowi 1411 pozycji liściastych i iglastych drzew i krzewów. Dominuje klon, jesion wyniosły, lipa drobnoliściasta, wiąz szypułkowy, jawor, kasztanowce, modrzew i platan kolonisty. Powierzchnia – 8ha. Na osi elewacji ogrodowej pałacu wydłużony, prostokątny parter pośrodku którego kolista sadzawka z fontanną.

STARY PAŁAC – w stylu neogotyku angielskiego, piętrowy, wzniesiony na rzucie prostokąta, z częściowo wbudowaną w korpus ośmioboczną wieżą. Wieża trójkondygnacyjna z balkonem o żeliwnej, ozdobnej balustradzie na wysokości piętra. Najwyższa kondygnacja obwiedziona balkonem z żeliwną balustradą o motywach rozet z czteroliśćmi. Nad nim wmurowana w ścianę neogotycka płyta żeliwna z medalionem Władysława Łokietka, urodzonego w Brześciu (stolicy księstwa brzesko-kujawskiego) księcia brzeskiego i późniejszego Króla Polski. Pałacowi przeznaczono później funkcję oficyny.

KORDEGARDA – portiernia, z brama wjazdową i ogrodzeniem z 1873r.

KOŚCIÓŁ PARAFIALNY p.w śś. Stanisława Kostki i Mikołaja. Ołtarz główny, neogotycki z 2 poł. XIXw. Z licznymi rzeźbami świętych i obrazem Przemienienia Pańskiego, pochodzący z katedry włocławskiej. Obraz matki Boskiej z Częstochowskiej z XXw. w srebrnej, rokokowej sukience z 2 poł. XVIIIw. Obraz św. Mikołaja z 1885r. Rzeźby prymitywne i ludowe, neogotyckie, pochodzące ze Starego Kościoła i z Katedry włocławskiej. W nawie głównej obraz św. Józefa uratowany z ołtarza głównego przed zniszczeniem kościoła w 1941r., odnaleziony w 2005r. Obok plebania (1900r.)

KAPLICA (1897r.) cmentarna, neoromańska, prostokątna trójprzęsłowa z węższym, jednoprzęsłowym prezbiterium. Cmentarz rz.-katolicki z końca XIXw. ze starodrzewem.

ZESPÓŁ FOLWARCZNY (ul. Parkowa 25-37) budynki powstałe w 1 poł. XIXw. częściowo przebudowane, skupione wokół rozległego, czworobocznego dziedzińca (spichlerz i stodoła). Zdewastowaną owczarnię i zajazd rozebrano. W ZESPOLE z poł. XIXw.: d. GORZELNIA (1877r.) - eklektyczna, o cechach klasycyzujących. Murowana z cegły, otynkowana, parterowa z kwadratową, piętrową częścią pośrodku. W szczycie od ul. Parkowej 37 płycina z tarczą zegarową i datą budowy, d. KUŹNIA (ul. Parkowa 25), zdewastowana, d. ŁAŹNIA (ul. Akacjowa 1), d. STAJNIA (ul. Parkowa 29)

DAWNA SZKOŁA, potem Gmina (Parkowa 56) z I poł. XIXw., późnoklasycystyczny

CZWORAK (ul. Parkowa 24) murowany z poł. XIXw.

DOM PRACOWNIKÓW FOLWARCZNYCH z 2 kondygnacjami tzw. „Czerwone Piekło” (ul. Parkowa 52) z k. XIXw.

DAWNE ALEJE: lipowa (ul. Parkowa), jaworowa i klonowa (ul. Klonowa).

HISTORIA ZDROJOWISKA WIENIEC

 Kierując się sugestią swoich przyjaciół, ludzi nauki, geologów, baron Stanisław Leopold Kronenberg, dziedzic Wieńca, postarał się w 1889 roku o koncesję na poszukiwanie pokładów minerałów na gruntach Brzezia i Wieńca co pozwoliło na wykonanie kilku odwiertów poszukiwawczych w latach 1889-1903. Z dwóch z nich – w Dolinie – samowypływem popłynęła woda o zapachu siarkowodoru.
 W 1909 roku ks. Józef Rosiński, wikariusz Wieńca zapisał w księgach kościelnych m.in.: „Zamiast soli, przy wierceniu w lesie wienieckim za wsią Dolina (w okolicach gajówki Krzyżówka, obecna nazwa „Dolina-Źródło”) odkryto źródło wody, które wysoko biło, wydając zapach siarki. Na uczynionym rozbiorze chemicznym pokazało się, że woda jest siarczano - wapienna i ma siarki więcej niż wszystkie takie źródła w Europie, bo 33% (…)Gdy ludzie schodzili się do źródła, z parafii i z Włocławka, baron Kronenberg kazał zbudować dom z trzema warmami, który od wiosny do m. czerwca postawiono i kąpiele otworzono w połowie m. lipca 1909r. Kosztem dziedzica utrzymywany jest obsługujący ten prowizoryczny zakład kąpielowy, a kąpać się dozwolono każdemu za pozwoleniem administratora dóbr i wszystkim darmo, na sposób próbny ile woda okaże się skuteczna na reumatyzm i wyrzuty skórne. Wielu doznało znaczącej ulgi”. 
 Ówczesnym administratorem dóbr Kronenberga był Józef Grzegorzewicz, a pozytywne oceny wody wydali warszawscy lekarze: Serkowski, Anastazy Landau i Alfred Sokołowski.
Wody lecznicze zainteresowały świat lekarski i 11 lipca 1909r. do leśniczówki Brzezie przyjechała 19-osobowa Komisja z Warszawy (lekarze, geolodzy i architekci) która stwierdziła przydatność warunków do stworzenia uzdrowiska klimatyczno - zdrojowego.
 Wikariusz dodaje później, że oficjalnie łazienki uruchomiono w połowie czerwca 1910r. „gdzie również dozwolono się kąpać pragnącym tego, i także darmo, zostawiając tylkon po 20 kopiejek za każdą kąpiel dla obsługującego”.
 Źródła wskazują, że baron-przeciwny budowie dużego ośrodka sanatoryjnego – jednak zgodził się na korzystanie z wody leczniczej i polecił zainstalowanie wanien w pałacu w Wieńcu. Zainstalowano dwie wanny dla gości barona i na podwórzu wannę dla ludności, a zabiegi odbywały się w ten sposób, że dowiezioną beczkowozem wodę ze zdrojowiska podgrzewano do kąpieli w kotłach na podwórzu. Zabiegi trwały od rana do wieczora ale – co zrozumiałe – tylko latem.
Rok 1910 niewątpliwie zapoczątkował zorganizowaną eksploatację zdrojowiska dla celów leczniczych co oznacza, że obecny Wieniec – Zdrój ma za sobą ponad stuletnią historię.
 Po przerwie wojennej zabiegi wznowiono, ale Kronenberg oddał łazienki i eksploatację źródła osobie prywatnej.
 Dysponujący wiedzą i kapitałem entuzjaści budowy uzdrowiska (skupieni wokół inż. majora  rezerwy Stanisława Smolki) podjęli próbę założenia z Kronenbergiem spółki celem rozbudowy łazienek i urządzenia sanatorium z prawdziwego zdarzenia. Wobec odmowy Smolka wydzierżawił od Dyrekcji Lasów Państwowych 7 ha lasu przylegającego do dóbr Kronenberów (ze zgodą na odwierty) czym zapoczątkował dzieje uzdrowiska w obecnym miejscu.
Wiercenia rozpoczęto 4 maja 1922r. a zamożni entuzjaści z Włocławka osiągnęli swój cel już 30 września, kiedy to w odwiercie w rewirze leśnictwa Poraza z głębokości ok. 116m. wytrysnęła samowypływem z wydajnością ok. 30m3/godz. woda na wysokość 6m. W pobliżu odkryto też bogate złoża borowin.
 Kiedy Państwowy Instytut Farmaceutyczny potwierdził skład siarczano-chlorowo-wapniowo-sodowy wody w dniu 19 kwietnia 1923 roku zawiązano formalnie spółkę p.n. „Zdrojowisko Siarczane Wieniec” Spółka z o.o. z udziałowcami m.in. Stanisław Smolka, ks. prałat Stanisław Pruski, lekarz Witold Piasecki, inż. Antoni Olszakowski, arch. Stefan Narębski, przemysłowiec Jerzy Bojańczyk, dyr. banków Antoni Kotlarski  i Lech Kryński. Kapitał podzielono na 800 udziałów po 6 tys. zł, ale aż 230 udziałów wniósł Smolka, inwestując cały swój majątek i już go nie odzyskując (światowy kryzys w l. 1929-33).
Już 15 sierpnia 1923r. oddano do użytku budynek kąpielowy na 8 stanowisk zabiegowych i rozpoczęto wydawanie kąpieli. Wiosną 1925r. wybudowano budynek, a 12 sierpnia otwarto uroczyście Zakład Zdrojowy, co można uznać za początek działania uzdrowiska. Poświęcenia zakładu dokonał udziałowiec ks. Stanisław Pruski. Jak napisało z tej okazji ówczesne „Słowo Kujawskie”: „Według orzeczenia pomocy lekarskiej, woda z tego źródła, zawierająca znaczną ilość siarki i innych składników leczniczych, okazała się bardzo skuteczną przy cierpieniach artretycznych i reumatyzmowych. Przepiękne i nadzwyczaj zdrowe położenie źródła wśród lasu sosnowego stawia to miejsce o wiele wyżej od Ciechocinka”. 
 1 czerwca 1927r. ukończono budowę obiektu administracyjnego, a w 1928r. uruchomiono kolejkę wąskotorową do Włocławka długości 5,5 km z dwoma wagonikami i zaprzęgiem końskim, zastąpionym potem lokomotywą osiągającą prędkość 20km/godz. W 1929 roku podjęto też budowę szosy do Włocławka, zakończoną w 1930 roku. Uzdrowisko nosiło wówczas nazwę Zakład Kąpielowy Źródeł Siarczanych „Wieniec”, a od 26 czerwca 1929r. stało się własnością Włocławskiego Zdrojowiska Siarczanego „Wieniec”, spółka z o.o.
17 sierpnia 1929r. ks. biskup Radoński poświęcił kaplicę w stylu zakopiańskim wybudowaną z inicjatywy ks. Pruskiego. W 1930r. oddano do użytku nowoczesny, zabiegowy Dom Zdrojowy oraz prewentoria dla dzieci „Bożenka” i „Jutrzenka” na 150 łóżek, co zapoczątkowało leczenie dzieci dotkniętych schorzeniami reumatologicznymi i układu krążenia. Ruszyła budowa prywatnych pensjonatów dla kuracjuszy korzystających z zabiegów („Zacisze”, „Stokrotka”, „Janina”, „Danusia”, "Kaźmierka”, „Zakopianka”) w części prowadzonych przez siostry zakonne. Poza kuracjuszami (głównie z Włocławka i z Warszawy) przyjeżdżali do Wieńca letnicy na kilkunastodniowe wczasy i włocławianie na niedzielne majówki (dla wczasowiczów i gości otwarto restaurację z dansingiem) stąd do wybuchu wojny uzdrowisko rozwijało się szybko i bez dotacji rządowych.
W 1932 r. odnotowano: „W zdrojowisku Wieniec znajduje się obecnie 12 wilii-dworków, zawierających około 130 pokoi. Niektóre z nich są skanalizowane. Zaprojektowane jest i w przyszłym roku będzie zaprowadzone oświetlenie elektryczne. Z wiosną rozpocznie się budowa dalszych czterech wilii. Pozatem 2 pensjonaty i 2 restauracje.”
W kampanii wrześniowej w wieku 57 lat zginął w bitwie nad Bzurą animator Uzdrowiska,  Stanisław Smolka. W czasie okupacji Uzdrowisko gościło niemieckich dygnitarzy, a pod koniec wojny – leczyło rannych żołnierzy frontowych. W 1945 roku zdrojowisko przejęło Prezydium Powiatowej Rady Narodowej we Włocławku.
 9 sierpnia 1950r. Zdrojowisko przejęło Przedsiębiorstwo Państwowe „Uzdrowisko  Ciechocinek” z zamiarem organizacji leczenia uzdrowiskowego dzieci dotkniętych chorobą reumatyczną,ale po 1953 roku Centralny Zarząd Uzdrowisk Polskich w Warszawie ustanowił tu Państwowe Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe „Wieniec -Zdrój”.Wtedy wytyczono ulice, wyasfaltowano drogi i wybudowano przychodnię lekarską,blok mieszkalny dla personelu,pralnie,warsztaty i magazyny. Wybudowano kanalizację, biologiczno - mechaniczną oczyszczalnię ścieków i nową sieć elektryczną.
 W 1968 roku odbudowano źródła likwidując stare odwierty,które mogły zakłócać równowagę złoża wód siarczanych, a minister Zdrowia zadecydował o utworzeniu tu obszaru górniczego „Wieniec”. Wcześniej ten sam minister z dniem 1 stycznia 1967 roku uznał Wieniec za uzdrowisko. W 1972 roku ponownie uruchomiono sanatoryjne leczenie dorosłych. Powstało sanatorium „Hutnik”, a w 1985 roku oddano do użytku kardiologiczny szpital uzdrowiskowy „Zacisze”.
W sierpniu 1989 roku Minister Zdrowia utworzył dla złóż wody leczniczej i borowiny (torfu leczniczego) obszar górniczy „Wieniec 1” na powierzchni 1949 ha, przy czym stan zasobów borowiny tylko złoża „B” szacuje się na 53 tysiące ton, przy wydobyciu rocznym 120-150 ton. Z dostępnych zasobów wody w ilości 27m3/h współczesne uzdrowisko wykorzystuje jedynie 2 %, a jej „wiek” izotopowo wyliczono na około 13.700 lat.
Po zmianie ustroju Wieniec-Zdrój jest częścią terytorium samorządowej gminy uzdrowiskowej Brześć Kujawski.
 Po szeregu reorganizacjach w 1999 roku uzdrowisko po 76 latach ponownie stało się spółką, tym razem Skarbu Państwa. Staraniem Zarządu Uzdrowiska i samorządu przeprowadzono gazyfikację większości obiektów, doprowadzono wodę pitną z ujęć wienieckich, włączono miejscowość do zbiorowego systemu oczyszczania ścieków, wybudowano kilka kilometrów ścieżek pieszo-rowerowych i zmodernizowano drogi dojazdowe.
Uzdrowisko wzbogaciło się o basen leczniczy, obiekt Pijalni Wód Leczniczych i jaskinię solną.
W 2004 roku zawieszono świadczenie usług uzdrowiskowych dla dzieci. Staraniem ks. Lesława Witczaka wzniesiono w latach 2006-2009 nowoczesny kościół Miłosierdzia Bożego.
 W uzdrowisku celebryci bywali przejazdem (Miss World – Aneta Kręglicka, Aleksander Kwaśniewski- Prezydent RP) albo na rehabilitacji (Krzysztof Krawczyk w 1989/90r., po wypadku drogowym pod Bydgoszczą). Atrakcją Uzdrowiska jest z pewnością park sanatoryjny z lat 1923-27, wpisany do rejestru zabytków, oraz okoliczny pomnik przyrody – 400-letni dąb Kuba, zwany też dębem siostry Amelii. Podobno od siekier drwali uratowała go prośbami zakonnica Amelia Nosowska z Domu Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego ã Paulo w Wieńcu – Zdroju, zawieszając na nim później różaniec z medalionem Matki Boskiej.
Przez uzdrowisko przebiega znakowany „czarny” szlak turystyczny PTTK, łączący okoliczne Miejsca Pamięci Narodowej, a w sąsiadującym nadleśnictwie Łuba można skorzystać z leśnych ścieżek dydaktycznych. Różnorodne atrakcje zapewnia też pobliski, ponadstutysięczny Włocławek, połączony z Uzdrowiskiem miejską linią komunikacyjną. Koszykarze włocławskiego Anwilu i  zawodowi sportowcy innych dyscyplin to tradycyjni uczestnicy odnowy biologicznej i leczenia w obiektach Wieńca – Zdroju. Miłośnicy golfa mogą skorzystać z 9 – dołkowego pola w sąsiadującym Wieńcu – Zalesiu (Golf Kujawy Club). Na skraju Uzdrowiska przyciąga wzrok pamiątkowa tablica PTTK, Towarzystwa Geograficznego i Nadleśnictwa Włocławek wskazująca miejsce przebiegu 19 południka długości geograficznej wschodniej (po jej jednej stronie jest się starszym o 16 minut).
Przebiegająca w pobliżu w Wieńcu autostrada A1 zapewnia zainteresowanym dogodną komunikację z miejscem zamieszkania.
W dniu 30 listopada 2010 roku 93% udziałów spółki Uzdrowisko Wieniec sprzedano prywatnemu inwestorowi, co otwiera kolejny rozdział rozwoju Zdrojowiska Wieniec.

WIENIEC NOWOŻYTNY

od X wieku - w Wieńcu funkcjonuje port na rz. Zgłowiączce. W 1266r. wzmiankowany młyn
1154r. - pierwsza wzmianka o Wieńcu należącym do kapituły włocławskiej
1252r. - wzmianka w przywileju Kazimierza I Księcia Kujawskiego o wsi Wince, której w 1255r. nadaje on prawo niemieckie. Książę pozwolił polować na bobry.
1259r. - w akcie Papieża Aleksandra IV wieś nazwano „Winche”. Kolejne nazwy to „Winzu” i „Winz”
XIIIw. - Biskupi włocławscy ufundowali kościół p.w. Św. Michała i erygowali parafię, wzmiankowana w 1380 roku 
1356r. - pożar kościoła, kolejny w 1560, jego odbudowa i konsekracja przez bpa Stanisława Karnkowskiego w 1575r.-1569r. - bp S. Karnkowski oddaje parafię na fundusz kaznodziei katedry, odtąd plebanem bywa zawsze kanonik katedry włocławskiej
1582r. - Wieniec liczył 34 łany w tym: 10 włók folwarcznych, 3 plebańskie, 3 sołeckie,  3 osiadłe i 22 puste oraz 9 L' łanów czynszowych
1637r. - biskupie akta wizytacyjne wzmiankują szkołę parafialną w Wieńcu
1725r. - pożar kościoła, w 1733r. odbudowa przez bpa Krzysztofa Szembeka
po 1793r.  - po konfiskacie dóbr kościelnych w 1797r. Wieniec z przyległymi lasami i  folwarkami król pruski Fryderyk Wilhelm II daruje gen. lejtn. Fryderykowi Ludwikowi, księciu von Hohenlohe – Ingelfingen z Wrocławia. W dzierżawie Pawła Dąbrowskiego, Daniela Arendt i Ignacego Kramlitz do 1818r.
1821r. - założono cmentarz, istniała karczma, kuźnia, młyn wodny, gorzelnia i browar
1824r. - po licytacji za 271 tys. zł. własność Miączyńskich, z których Stanisław był adiutantem ks. Józefa Poniatowskiego, a hr. Mieczysław - sędzią pokoju okręgu włocławskiego
27.07.1831r. - Feldmarszałek ros. Iwan Paskiewicz okłada sekwestrem majątki Miączyńskich za udział w powstaniu listopadowym
1826 – 47r.  - wybudowano nowe budynki folwarczne, owczarnię, stodołę i stajnię, Wieniec miał 37 dymów i 289 mieszkańców
przed 1850r. - wybudowano dla Miączyńskich tzw. Stary Pałac i park
po 1860 - za udział Miączyńskiego w Powstaniu Styczniowym rząd zaborczy skonfiskował Wieniec i sprzedał Franciszkowi Nowińskiemu. W 1865r. własność Jana Krauze
31.08.1869r. - Wieniec od Marii z Jacobich Krauze nabył Leopold Kronenberg za sumę 163 000 rubli; dobra obejmowały wówczas 3063 morgi nowopolskie i 8 prętów.
2 poł. XIXw. - wybudowano spichlerz, murowany młyn, zajazd, kuźnię i łaźnię.
1873r. - Kronenberg połączył szosą Wieniec z Brzeziem, a w 1877r. wybudował murowany most na Zgłowiączce
1878r. - po śmierci Leopolda Wieniec dziedziczy Stanisław Leopold Kronenberg
1880r. - na gruntach darowanych przez Kronenbergów wybudowano nową szkołę, a w 1882r. głównie z darowizny Stanisława i Leopolda Juliana Kronenbergów wybudowano murowany kościół wg projektu Artura Goebla, konsekrowany przez bpa Bereśniewicza w 1895r.
1890-92r. - wg proj. Goebla dla Stanisława Leopolda Kronenberga wybudowano eklektyczny pałac w stylu „renesansu włoskiego”
1898r. - z fundacji Kronenbergów na cmentarzu wybudowano neoromańską kaplicę wg projektu Goebla. Budynek karczmy adaptowano na Ochronkę dla dzieci
1900r. - wybudowano plebanię, a w 1904r. pałacowy park przekomponowano wg proj. Waleriana Kronenberga
1909r. - poszukując soli i węgla brunatnego Kronenberg odkrył źródło wody siarczanej 12ºC i  na próbę uruchomił budynek kąpielowy z trzema warmami
1913r. - budynek szkoły nie pomieścił 160 uczniów, otwarto więc 4 – klasową filię w Machnaczu
1914/15 - w Wieńcu kwaterują wojska rosyjskie, potem artyleria niemiecka; liczne ofiary i zniszczenia od ostrzału
03.1918r. - wojsko niemieckie skonfiskowało organy kościelne ufundowane w 1884r. przez Stanisława Kronenberga
od 1919r. - własność Leopolda Jana Kronenberga. Po odzyskaniu niepodległości naukę w szkole podjęło 128 dzieci. Do 1921r. Wieniec jest siedzibą gminy Pikutkowo
27.06.1923r. - Baron-Delegat Rady Szkolnej i Leopold Julian Kronenberg-Przewodniczący Dozoru Szkolnego uczestniczą tradycyjnie w zakończeniu roku szkolnego
1936r. - przy trakcie brzeskim wybudowano nową, murowaną, szkołę. W latach pięćdziesiątych, i sześćdziesiątych rozbudowana o świetlicę szkolną, dom nauczycielski i nowe skrzydło
3.03.1941r. - aby pozyskać dzwony hitlerowcy wysadzili w powietrze kościół
1943r. - Leopold Wojciech Kronenberg s. Jana odbiera dyplom Wyższej Szkoły Agrarnej i wkrótce ginie jako żołnierz AK ps. „LOTEK”
1944r. - dekret o reformie rolnej wywłaszcza Leopolda Jana Kronenberga a represje zmuszają go do wyjazdu z kraju
1945r. - majątek rozparcelowano, resztówka Wieniec została przeznaczona na zorganizowanie Liceum Rolniczo-Pszczelarskiego. Do 1954r. Wieniec jest siedzibą gminy
1946-1948r. - zespół dworsko-parkowy użytkuje Komitet Wojewódzki PPR. W 1949r. w pałacu zorganizowano sanatorium przeciwgruźlicze, w 1960r. zamienione na Szpital przeciwgruźliczy i chorób płuc
1957-1964r. - na fundamentach z 1733r. proboszcz ks. Roman Jałocho buduje nowy kościół
1959r.  - Kierownik szkoły Józef Jankowski oddaje Muzeum Kujawskiemu naczynia wczesnośredniowieczne i wiosło wydobyte z dna Zgłowiączki. W 1965r. Badania Katedry Archeologii UMK w Toruniu potwierdzają Xw. przystań rzeczną i ew. komorę celną.
1990r. - Wieniec staje się sołectwem samorządowej gminy Brześć Kujawski
2003r. - rozbudowano budynek szkoły o pomieszczenia gimnazjum i o halę sportową, a w 2004r. Połączono szkołę z centrum Wieńca bezpiecznym ciągiem pieszym
2006r. - w pałacu zlikwidowano działalność szpitalną, od 2009r. spółka „Pałac Wieniec” powołana przez Urząd Marszałkowski rozpoczyna tworzenie Centrum Informacji Europejskiej. Zaczęto rekonstrukcję pałacowego parku
2011r. - wybudowano zespół boisk zaplecza sportowego szkoły
2012r. - Wieniec przecięła autostrada A1. Zlokalizowano tu Miejsca Obsługi Podróżnych

O NICH WATO PAMIĘTAĆ

Leopold Kronenberg, (1812r.-1878r.), bankier, przemysłowiec, filantrop, ż. Ernestyna Rozalia Leo. Głowa najsławniejszej linii rodowej Kronenbergów, silnie związanej z Kujawami i Ziemia Brzeską. Założyciel majątków Kronenbergów w Wieńcu i w Brzeziu. Rodzina pozostawiła po sobie geograficzne ślady utrwalone w nazwach miejscowości (od jego imienia: Leopoldowo)
Stanisław Leopold Kronenberg, (1846r.-1894r.) filantrop, przemysłowiec, finansista, dziedzic Wieńca od 1878r. Hodowca koni pełnej krwi angielskiej oraz rasowego bydła i owiec. Wzorcowe w Królestwie Polskim melioracje pól, łąk i pastwisk w Wieńcu i w Brzeziu.
LEOPOLD JULIAN KRONENBERG, ur. 1849r. Finansista, kompozytor, ziemianin, analityk polityczny (m.in. książka „Polska wobec stron walczących”) W 1878r. odziedziczył majątek Brzezie. Hodowca rasowych koni, bydła i owiec. Po 1918r. poświęca się prowadzeniu majątków w Wieńcu i w Brzeziu, oraz muzyce. Spłaca długi Filharmonii Warszawskiej, której był współzałożycielem i okazjonalnym dyrygentem. Umiera w Brzeziu w 1937r.
JÓZEFINA z RESZKÓW KRONENBERGOWA, ur. 1885r. ż. Leopolda Juliana, artystka, filantropka, fundatorka organów i in. wyposażenia kościoła w 1882r. Światowej sławy śpiewaczka, porzuca karierę i osiada z mężem w Brzeziu. W 1889r. rodzi się córka Józefina Róża (od jej imienia nazwa wsi Rózinowo). Umiera 22 lutego 1891r. rodząc syna Leopolda Jana.
LEOPOLD JAN KRONENBERG, ur. 18.02.1891r. w Brzeziu, agronom, ziemianin, kawalerzysta, studiuje agronomię w Monachium, w I wojnie św. oficer wojsk rosyjskich odznaczony Krzyżem św. Jerzego. W 1916r. nawiązuje kontakt z Komitetem Polskim w Londynie i Polskim Komitetem Narodowym w Paryżu. Po powrocie do Polski w 1918r. do 1921r. bierze udział w powstaniach w Wielkopolsce i na Śląsku. Miłośnik koni, prowadzi hodowle w Brzeziu i w Wieńcu, członek Towarzystwa Wyścigów Konnych i Polskiego Związku Jeździeckiego. Z Wandą de Montalto pobierają się i mają dwoje dzieci – Leopolda Wojciecha (ur. 1920r.) i Wandę (ur. 1922r). W czasie II wojny św. ginie jego żona (w 1939r.), syn (w 1943r.) i córka (w 1944r.). W konspiracji szkoli akowską młodzież i wydaje prasę podziemną. Po dekrecie z 1944r. o reformie rolnej, na przełomie 1946/47 zmuszony do wyjazdu z Polski. W USA wybrany honorowym prezesem b. żołnierzy AK, zmarł w 1971r.
Władysław Kronenberg, ur. 1848r., utalentowany muzycznie osiadł na stałe we Francji gdzie przez sentyment do dóbr rodzinnych komponował pod pseudonimem „Wieniec”.
Walerian Kronenberg, ur. 1859r., czołowy twórca założeń parkowych i ogrodowych na ziemiach polskich, ogrodnik i planista. Profesor Wyższej Szkoły Ogrodniczej w Warszawie
Stanisław hr Miączyński, towarzysz i adiutant ks. Józefa Poniatowskiego, do jego śmierci w nurtach Elstery (19.10.1813r.) w stopniu kapitana. Po kampanii napoleońskiej wrócił do Polski i na publicznej licytacji przed trybunałem Cywilnym w Warszawie w 1824r. kupił dobra Wieńca i Kuczyny.

Mieczysław hr. Miączyński, ur. 1818, syn Stanisława – pułkownika Wojska Polskiego, adiutanta Ks. Józefa Poniatowskiego – i Michaliny z Prusińskich. Kawaler orderu Virtuti Militari, sędzia pokoju powiatu włocławskiego. Znany w 2 poł. XIX w. kompozytor kujawiaków i innych tańców ludowych, m.in. dedykowanych Marii hr. z Wodzińskich Skarbek, muzie Słowackiego i Chopina (w 1854 r. dochód z tego zeszytu przeznaczył na szpital św. Antoniego we Włocławku). Dziedzic Wieńca i Brzezia, w 1847r. poślubił Marię, córkę gen. Augustyna Słubickiego i Łucji z hr. Zboińskich. W 1851r. w Wieńcu urodziła się ich jedyna córka, Zdzisława. Od jego imienia wieś Mieczysław a wieś Witoldowo od 1837r. od Witolda Miączyńskiego. Z kolei nazwy wsi Marianki i Klementynowo przyjęły nazwy od imion Marii i Klementyny Miączyńskich.
ARTUR GOEBEL, ur. 1835r. praktykował u H. Marconiego, budowniczy dworów, domów bankowych (braci Natansonów w Warszawie) szkół, kościołów (m.in. w Wieńcu), szpitali i pałaców (m.in. w Brzeziu i w Wieńcu).
Józef Jankowski, kierownik szkoły – Wieniec zawdzięcza mu odkrycie X-wiecznego portu rzecznego w 1959 roku
Jan Grześkowiak, archeolog katedry Archeologii Polski i Powszechnej UMK w Toruniu, w sierpniu 1965r. przeprowadził badania X-wiecznego portu na rz. Zgłowiączce.
M. de Winecz, pleban i kanonik wzmiankowany w 1356r.
KRZYSZTOF SZEMBEK, bp, w 1733r. wystawił z drzewa nowy kościół ks. prałat Karol Zieliński, główny animator budowy w l. 1880-82 kościoła w Wieńcu.

Wzmiankowani ks. wikariusze: 1882r.- Fortunat Bereszczyński, 1883r.- Roman Wiśniewski, 1885r.-Jan Jędrzejewski, 1886r. - Jan Szafrański, 1890r. - Franciszek Plewowski, 1892r. - Wacław Piotrowski, 1893r.-Mieczysław Kozakowski, 1899r. - Józef Rosiński, 1911r. Antoni Margoński, 1914-20 - Ferdynand Cichocki